Glossarium astronomicum

Sirius

Sirius, ook wel de Hondster of Alpha Canis Majoris genoemd, is de ster die voor ons het helderst aan de nachtelijke hemel schijnt. Hij bevindt zich op een afstand van 8,6 lichtjaar van ons in het sterrenbeeld Canis Major, vlakbij Orion. De heldere ster die wij kunnen zien is Sirius A, een ster van het spectrale type A. Sirius A heeft een door zwaartekracht gebonden metgezel, Sirius B, een witte dwergster die in zichtbaar licht erg zwak is, maar in röntgenstraling erg helder. Sirius B is te zwak en te dicht bij Sirius A om met het blote oog te kunnen zien.

Gerelateerde termen:

• A-type ster
• Dubbelster
• Greenwich Mean Time Zone (GMT)
• Witte dwerg
• Orion
• Röntgenstraling

Nova

Een nova is een ster die plotseling helderder wordt en vele malen helderder wordt dan voorheen. De naam is afgeleid van het Latijnse nova stella of nieuwe ster, dat in het vroegmoderne Europa werd gebruikt om heldere sterren te beschrijven die plotseling aan de hemel verschenen. Nova's zijn door veel verschillende culturen waargenomen als “gaststerren”.

Nova's worden veroorzaakt door witte dwergen die gas accumuleren van een nabije dubbelster. Dit gas hoopt zich op in de atmosfeer van de witte dwerg totdat het heet genoeg is om door kernfusie te ontbranden. Deze nucleaire vuurbal zorgt ervoor dat de witte dwerg vele malen helderder wordt.

In tegenstelling tot een Type Ia supernova blijft de witte dwerg na deze explosie intact. Dit betekent dat het hele proces opnieuw kan beginnen en de nova kan terugkeren.

Gerelateerde termen:

• Kernfusie
• Supernova
• Witte dwerg
• Standaardkaars

Dwergster

"Dwergster" is een synoniem voor een ster op de zogenaamde hoofdreeks: Sterren die in hun kern waterstof tot helium smelten. Sterren brengen het grootste deel van hun "leven" door als dwergster. Onze zon is een dwerg van middelbare leeftijd. Als sterrenkundigen het over zulke hoofdreekssterren hebben, zeggen ze meestal ook iets over de kleur, zoals ‘rode dwerg’ voor de meest voorkomende dwergsterren met een lage massa, of ‘gele dwerg’ voor sterren zoals onze zon.

Let op: In de sterrenkunde zijn er gevallen waarin de aanduiding "dwerg" verwijst naar objecten die volgens deze definitie geen dwergsterren zijn! Bruine dwergen zijn objecten met een massa van minder dan 8% van die van de zon, die nooit beginnen met het verbranden van waterstof in hun kern - een soort tussenklasse van "substellaire objecten" tussen het massabereik van sterren en dat van planeten. Witte dwergen, ook wel witte dwergsterren genoemd, zijn de compacte overblijfselen van sterren met een lage tot gemiddelde massa die hun nucleaire brandstof hebben verbruikt. Als onze zon het einde van zijn stellaire leven heeft bereikt, wordt hij een witte dwerg.

Gerelateerde termen:

• Bruine Dwerg
• Rode Dwerg
• Witte Dwerg