Glossarium astronomicum

Zonnedag

Zie ook Dag

In het Engels en in tal van andere talen heeft ‘dag’ meerdere betekenissen. ‘Dag’ in de betekenis van ‘daglicht’ beschrijft de tijd waarin de zon ons van natuurlijk licht voorziet, gevolgd door de nacht wanneer de zon onder is en het donker is. Een dag volgens deze definitie is korter in de winter en langer in de zomer op het noordelijk halfrond, terwijl het tegenovergestelde geldt voor het zuidelijk halfrond. In het hoge noorden of het hoge zuiden is er een tijd van het jaar waarin de zon helemaal niet ondergaat – direct op de polen staat de zon zes maanden lang aan de hemel zonder onder te gaan!

'Dag' is ook de naam van de 24-uurs tijdseenheid die we in de kalender gebruiken. Astronomisch gezien wordt de tijd tussen de ene lokale middag en de volgende – dat wil zeggen, tussen de hoogste positie van de zon boven de horizon op de ene dag en de volgende – een schijnbare zonnedag genoemd. De lengte van lokale dagen varieert afhankelijk van de tijd van het jaar, vanwege het feit dat (a) de baan van de aarde elliptisch is (waarbij de aarde sneller beweegt wanneer deze dichter bij de zon staat), en dat (b) de schijnbare baan van de zon aan de hemel onder verschillende hoeken ten opzichte van de evenaar van de aarde staat. Voor praktische doeleinden wordt voor het bijhouden van de tijd in plaats daarvan de gemiddelde lengte van schijnbare zonnedagen gebruikt, die gemiddelde zonnedagen worden genoemd. De bijbehorende tijd van 24 uur per dag wordt gemiddelde zonnetijd genoemd.

Een siderische dag is gebaseerd op de “vaste” achtergrondsterren aan de hemelbol. Het is de periode tussen het moment waarop een “vaste” ster haar hoogste punt aan de hemel bereikt en het moment waarop ze haar volgende hoogste punt aan de hemel bereikt. Een siderische dag duurt ongeveer 23 uur, 56 minuten en 4 seconden. Het verschil tussen deze dag en een schijnbare zonnedag (24 uur) wordt veroorzaakt door de schijnbare beweging van de zon ten opzichte van de “vaste” achtergrondsterren.

Gerelateerde termen:

• Hemel
• Zon
• Nacht
• Pooldag

Evenaar

Beschrijving: De evenaar is een denkbeeldige lijn die rond de aarde loopt, op gelijke afstand van de noord- en zuidpool en loodrecht op de rotatieas van de aarde. De evenaar markeert de lijn op het aardoppervlak die het verst van de rotatieas verwijderd is. Bij de polen snijdt de drotatieas het aardoppervlak. In het coördinatenstelsel voor lengte- en breedtegraden op het aardoppervlak is de evenaar gedefinieerd als een coördinaat met een breedte van nul graden. De evenaar verdeelt de aarde in een noordelijk en zuidelijk halfrond. Plaatsen op het noordelijk halfrond hebben een positieve breedtegraad; plaatsen op het zuidelijk halfrond hebben een negatieve breedtegraad.

Gerelateerde termen:

• As
• Breedtegraad
• Lengtegraad
• Poolcirkel
• Dag
• Aardas
• Nacht
• Keerkring
• Noordpool
• Zuidpool