Glossarium astronomicum

Wetenschappelijk model

Wetenschappelijke modellen kunnen fysisch, wiskundig, conceptueel of analoog zijn en hebben tot doel bepaalde aspecten van een proces, systeem of fenomeen weer te geven en/of te verklaren. Wetenschappelijke modellen kunnen ook worden gebruikt om voorspellingen te doen, hoewel dat niet betekent dat modellen die geen voorspellingen doen, niet wetenschappelijk zijn. Wetenschappelijke modellen zijn niet altijd bedoeld als ‘feitelijke’ weergaven van de wereld, maar zijn eerder hulpmiddelen waarmee we concepten kunnen onderzoeken die anders abstract, ongrijpbaar en moeilijk te begrijpen zouden zijn. Een voorbeeld hiervan is het geocentrische model: hoewel dit model niet de werkelijkheid van het zonnestelsel weergeeft, wordt het gebruikt bij het bespreken van ideeën met betrekking tot de hemelbol. Soms zijn er meerdere modellen nodig om een concept volledig te verklaren.

Gerelateerde termen:

• Wetenschap • Wetenschappelijke methode

Wetenschappelijke methode

De wetenschappelijke methode wordt vaak ten onrechte voorgesteld als een lineair proces, maar in werkelijkheid is deze dynamisch en gelaagd. Er bestaat geen universele of vaste wetenschappelijke methode en de methoden die wetenschappers gebruiken om de fysieke wereld te onderzoeken, variëren. Belangrijke aspecten van een wetenschappelijke benadering zijn onder meer het belang en de noodzaak van empirische gegevens ter ondersteuning van theorieën, en dat de resultaten reproduceerbaar moeten zijn en door andere onderzoekers moeten worden gecontroleerd. De wetenschappelijke methode omvat een reeks methodologische benaderingen die worden ondersteund door filosofische principes en kan enkele kenmerkende eigenschappen hebben, zoals experimenten, systematische observatie of op bewijs gebaseerde verklaringen, maar is niet beperkt tot deze. Er is geen enkele, universele manier om wetenschap te bedrijven en de doelstellingen van het onderzoek bepalen de methode. De natuur is complex en één universele onderzoeksmethode zal niet voldoende zijn om haar mysteries te ontrafelen.

Gerelateerde termen:

• Wetenschap
• Wetenschappelijk model

Wetenschap

Het woord wetenschap is afgeleid van het Latijnse scientia, wat kennis betekent. In de moderne context verwijst wetenschap echter naar de disciplines en subdisciplines die kennis ontwikkelen door gebruik te maken van gegevens uit experimenten en observaties. Elke wetenschappelijke discipline kan zijn eigen methoden en benaderingen hebben, maar ze hebben overeenkomsten, waaronder objectiviteit, logica, rationeel denken en het geven van op bewijs gebaseerde verklaringen voor de onderliggende fysische mechanismen van verschijnselen en objecten. Wetenschap is dus niet gebaseerd op geloof of autoriteit; wetenschap corrigeert zichzelf aan de hand van experimenten en observaties. Wetenschap kan ook verwijzen naar de verzameling kennis met betrekking tot een bepaalde discipline.

Gerelateerde termen:

• Wetenschappelijke methode
• Wetenschappelijk model

Planetaire wetenschap

Planetaire wetenschap is de tak van de wetenschap die zich bezighoudt met de aard, oorsprong en evolutie van planeten in ons zonnestelsel en daarbuiten.

Gerelateerde termen:

• Zonnestelsel

Hypothese

In de wetenschap verwijst een hypothese naar een idee of voorspelling van een wetenschapper. Er kan enig bewijs voor zijn, maar het is nog niet bewezen. Alleen door middel van experimenten, observaties, gegevens en modellen kan een hypothese geleidelijk worden verfijnd of volledig worden verworpen. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is een hypothese niet altijd de eerste stap in de ontwikkeling van wetenschappelijke kennis. Wetenschappers observeren bijvoorbeeld verschijnselen of objecten, analyseren de gegevens en stellen vervolgens een verklaring voor of doen een voorspelling over wat er aan de hand zou kunnen zijn: dat is hun hypothese. Alleen door aanvullende gegevens en observaties kan de hypothese worden bevestigd of weerlegd. Een hypothese kan een wiskundige basis hebben of beginnen met een wiskundige formule die een voorspelling doet.

Gerelateerde termen:

• Wetenschap
• Theorie

Astrofysica

Astrofysica is een wetenschap die de principes van de natuurkunde gebruikt om de aard van astronomische objecten te bestuderen. In de astrofysica wordt de straling over het gehele elektromagnetische spectrum bestudeerd, samen met niet-elektromagnetische signalen, zoals zwaartekrachtgolven en neutrino's die door astronomische objecten worden uitgezonden, evenals hun eigenschappen wat betreft helderheid, dichtheid en temperatuur.

Astrofysica is een zeer brede wetenschap die takken van de theoretische en observationele fysica omvat.

Gerelateerde termen:

• Astronaut
• Wetenschap
• Zwaartekrachtgolven
• Neutrino

Astronomie

Astronomie is een van de oude wetenschappen en omvat de studie van hemellichamen aan de hemel, zoals sterren, planeten, sterrenstelsels, meteoren en meteorieten. Het bestudeert ook de atmosfeer om de planeet Aarde te vergelijken met naburige planeten. Vroeger hield astronomie zich bezig met het volgen van de posities van de zon, de maan en planeten voor kalender- en navigatiedoeleinden. Moderne astronomen bestuderen nu ook de fysische verschijnselen die de vorming en het gedrag van astronomische objecten bepalen.

In de oudheid was astronomie vaak nauw verwant aan de pseudowetenschappelijke astrologie en veel mensen kennen nog steeds het verschil tussen beide niet.

Astronomie is een van de weinige wetenschappen waarin amateurastronomen een belangrijke rol kunnen spelen, aangezien amateurastronomen hebben bijgedragen aan vele belangrijke ontdekkingen.

Gerelateerde termen:

• Astronoom
• Astrofysica
• Kalender
• Wetenschap