Glossarium astronomicum

Terug naar de woordenlijst

De aardas is een denkbeeldige rechte lijn waarrond de aarde één keer per dag draait. De twee punten waar de as en het aardoppervlak elkaar snijden, bepalen de geografische noordpool op een breedtegraad van 90° noorderbreedte en de geografische zuidpool op een breedtegraad van 90° zuiderbreedte. De evenaar daarentegen is een denkbeeldige lijn waar een vlak loodrecht op de aardas het aardoppervlak snijdt op de grootste afstand van de as. De evenaar heeft een breedtegraad van 0°.

De geografische polen bevinden zich niet op dezelfde plaatsen als de magnetische noord- en zuidpool van de aarde – de magnetische polen worden gedefinieerd als de locaties op het aardoppervlak waar het magnetisch veld van de aarde respectievelijk recht naar beneden en recht naar boven wijst. De baan van de aarde heeft ook een as: de richting loodrecht op het baanvlak van de aarde. De as van de aarde staat onder een hoek van 23,4° ten opzichte van die baanas. Deze helling is de oorzaak van de seizoenen op aarde. In het bijzonder zijn er tijdens een baanfasen waarin het noordelijk halfrond of het zuidelijk halfrond naar de zon is gekanteld en dus meer licht ontvangt.

Ten opzichte van de verste hemellichamen verandert de richting waarin de as van de aarde wijst langzaam in de loop van de tijd, in wat de axiale precessie van de aarde wordt genoemd. Momenteel snijdt de as van de aarde de hemelbol dicht bij Polaris, de Noordster. Maar in ongeveer 26.000 jaar beschrijft dat snijpunt een kleine cirkel aan de hemel. Hemelse coördinatensystemen die hemelcoördinaten definiëren met betrekking tot de aarde, moeten rekening houden met de resulterende minieme coördinaatverschuivingen in de loop van de tijd.

Gerelateerde termen: • Hemelcoördinaten
• Rotatie van de aarde
• Evenaar
• Seizoenen
• Nacht
• Precessie

Terug naar de woordenlijst

De aardas is een denkbeeldige rechte lijn waarrond de aarde één keer per dag draait. De twee punten waar de as en het aardoppervlak elkaar snijden, bepalen de geografische noordpool op een breedtegraad van 90° noorderbreedte en de geografische zuidpool op een breedtegraad van 90° zuiderbreedte. De evenaar daarentegen is een denkbeeldige lijn waar een vlak loodrecht op de aardas het aardoppervlak snijdt op de grootste afstand van de as. De evenaar heeft een breedtegraad van 0°.

De geografische polen bevinden zich niet op dezelfde plaatsen als de magnetische noord- en zuidpool van de aarde – de magnetische polen worden gedefinieerd als de locaties op het aardoppervlak waar het magnetisch veld van de aarde respectievelijk recht naar beneden en recht naar boven wijst. De baan van de aarde heeft ook een as: de richting loodrecht op het baanvlak van de aarde. De as van de aarde staat onder een hoek van 23,4° ten opzichte van die baanas. Deze helling is de oorzaak van de seizoenen op aarde. In het bijzonder zijn er tijdens een baanfasen waarin het noordelijk halfrond of het zuidelijk halfrond naar de zon is gekanteld en dus meer licht ontvangt.

Ten opzichte van de verste hemellichamen verandert de richting waarin de as van de aarde wijst langzaam in de loop van de tijd, in wat de axiale precessie van de aarde wordt genoemd. Momenteel snijdt de as van de aarde de hemelbol dicht bij Polaris, de Noordster. Maar in ongeveer 26.000 jaar beschrijft dat snijpunt een kleine cirkel aan de hemel. Hemelse coördinatensystemen die hemelcoördinaten definiëren met betrekking tot de aarde, moeten rekening houden met de resulterende minieme coördinaatverschuivingen in de loop van de tijd.

Gerelateerde termen:
• Hemelcoördinaten
• Rotatie van de aarde
• Evenaar
• Seizoenen
• Nacht
• Precessie

Terug naar de woordenlijst
De aardas is een denkbeeldige rechte lijn waarrond de aarde één keer per dag draait. De twee punten waar de as en het aardoppervlak elkaar snijden, bepalen de geografische noordpool op een breedtegraad van 90° noorderbreedte en de geografische zuidpool op een breedtegraad van 90° zuiderbreedte. De evenaar daarentegen is een denkbeeldige lijn waar een vlak loodrecht op de aardas het aardoppervlak snijdt op de grootste afstand van de as. De evenaar heeft een breedtegraad van 0°.

De geografische polen bevinden zich niet op dezelfde plaatsen als de magnetische noord- en zuidpool van de aarde – de magnetische polen worden gedefinieerd als de locaties op het aardoppervlak waar het magnetisch veld van de aarde respectievelijk recht naar beneden en recht naar boven wijst. De baan van de aarde heeft ook een as: de richting loodrecht op het baanvlak van de aarde. De as van de aarde staat onder een hoek van 23,4° ten opzichte van die baanas. Deze helling is de oorzaak van de seizoenen op aarde. In het bijzonder zijn er tijdens een baanfasen waarin het noordelijk halfrond of het zuidelijk halfrond naar de zon is gekanteld en dus meer licht ontvangt.

Ten opzichte van de verste hemellichamen verandert de richting waarin de as van de aarde wijst langzaam in de loop van de tijd, in wat de axiale precessie van de aarde wordt genoemd. Momenteel snijdt de as van de aarde de hemelbol dicht bij Polaris, de Noordster. Maar in ongeveer 26.000 jaar beschrijft dat snijpunt een kleine cirkel aan de hemel. Hemelse coördinatensystemen die hemelcoördinaten definiëren met betrekking tot de aarde, moeten rekening houden met de resulterende minieme coördinaatverschuivingen in de loop van de tijd.

Gerelateerde termen:
• Hemelcoördinaten
• Rotatie van de aarde
• Evenaar
• Seizoenen
• Nacht
• Precessie

Terug naar de woordenlijst

Een kalender is een systeem om tijd te berekenen, in het bijzonder om seizoenen te identificeren. Kalenders worden vaak ingedeeld in dagen, weken, maanden en jaren. Het is een abstract systeem dat is gebaseerd op de periodieke beweging van hemellichamen (maan, zon, sterren). Kalenders worden al sinds de oudheid gebruikt. De maan en de zon waren twee objecten aan de hemel met gemakkelijk herkenbare periodieke bewegingen die resulteerden in herkenbare veranderingen in het verstrijken van dagen, weken, maanden en seizoenen. Kalenders kunnen gebaseerd zijn op de maandelijkse maancyclus (maankalenders), op het zonnejaar (zonnekalenders) of op maankalenders waaraan extra dagen zijn toegevoegd om ze aan te passen aan het zonnejaar (lunisolaire kalenders). Er bestaat een prachtige verscheidenheid aan kalenders over de hele wereld, die het resultaat zijn van het lokale astronomische erfgoed.

Gerelateerde termen:
• Maanfase
• Seizoenen
• Jaar

Terug naar de woordenlijst

Een kalender is een systeem om tijd te berekenen, in het bijzonder om seizoenen te identificeren. Kalenders worden vaak ingedeeld in dagen, weken, maanden en jaren. Het is een abstract systeem dat is gebaseerd op de periodieke beweging van hemellichamen (maan, zon, sterren). Kalenders worden al sinds de oudheid gebruikt. De maan en de zon waren twee objecten aan de hemel met gemakkelijk herkenbare periodieke bewegingen die resulteerden in herkenbare veranderingen in het verstrijken van dagen, weken, maanden en seizoenen. Kalenders kunnen gebaseerd zijn op de maandelijkse maancyclus (maankalenders), op het zonnejaar (zonnekalenders) of op maankalenders waaraan extra dagen zijn toegevoegd om ze aan te passen aan het zonnejaar (lunisolaire kalenders). Er bestaat een prachtige verscheidenheid aan kalenders over de hele wereld, die het resultaat zijn van het lokale astronomische erfgoed.

Gerelateerde termen:
• Maanfase
• Seizoenen
• Jaar

Terug naar de woordenlijst

De as van de aarde staat niet loodrecht op de baan van de aarde rond de zon, maar helt onder een hoek van 23,4 graden. Als gevolg daarvan varieert de schijnbare positie van de zon aan de hemel op een bepaald moment van de dag gedurende het jaar. Wanneer de zon gemiddeld hoger aan de hemel staat, bereikt er meer zonlicht een bepaald gebied op aarde. Gedurende het jaar leidt dit tot warmere en koelere periodes, die meer uitgesproken zijn voor regio's die verder van de evenaar van de aarde liggen, en die de seizoenen worden genoemd. De seizoenen op het noordelijk halfrond zijn tegengesteld aan die op het zuidelijk halfrond: de noordelijke zomer, wanneer het noordelijk halfrond maximaal naar de zon is gekanteld, is de zuidelijke winter, waarbij het zuidelijk halfrond van de zon is afgekanteld, en vice versa voor de zuidelijke zomer. Veel delen van de aarde die dicht bij de evenaar liggen, hebben seizoenen die verschillen van het zomer- en winterpatroon dat we zien op gematigde en arctische breedtegraden. Opgemerkt moet worden dat de duur, het begin en het einde van elk seizoen kunnen worden beïnvloed door culturele gebruiken en de tijdsperiode.

Gerelateerde termen:
• Equinox
• Evenaar
• Breedtegraad
• Zonnewende
• Aardas

Terug naar de woordenlijst

De as van de aarde staat niet loodrecht op de baan van de aarde rond de zon, maar helt onder een hoek van 23,4 graden. Als gevolg daarvan varieert de schijnbare positie van de zon aan de hemel op een bepaald moment van de dag gedurende het jaar. Wanneer de zon gemiddeld hoger aan de hemel staat, bereikt er meer zonlicht een bepaald gebied op aarde. Gedurende het jaar leidt dit tot warmere en koelere periodes, die meer uitgesproken zijn voor regio's die verder van de evenaar van de aarde liggen, en die de seizoenen worden genoemd. De seizoenen op het noordelijk halfrond zijn tegengesteld aan die op het zuidelijk halfrond: de noordelijke zomer, wanneer het noordelijk halfrond maximaal naar de zon is gekanteld, is de zuidelijke winter, waarbij het zuidelijk halfrond van de zon is afgekanteld, en vice versa voor de zuidelijke zomer. Veel delen van de aarde die dicht bij de evenaar liggen, hebben seizoenen die verschillen van het zomer- en winterpatroon dat we zien op gematigde en arctische breedtegraden. Opgemerkt moet worden dat de duur, het begin en het einde van elk seizoen kunnen worden beïnvloed door culturele gebruiken en de tijdsperiode.

Gerelateerde termen:
• Equinox
• Evenaar
• Breedtegraad
• Zonnewende
• Aardas

Terug naar de woordenlijst

De as van de aarde staat niet loodrecht op de baan van de aarde rond de zon, maar helt onder een hoek van 23,4 graden. Als gevolg daarvan varieert de schijnbare positie van de zon aan de hemel op een bepaald moment van de dag gedurende het jaar. Wanneer de zon gemiddeld hoger aan de hemel staat, bereikt er meer zonlicht een bepaald gebied op aarde. Gedurende het jaar leidt dit tot warmere en koelere periodes, die meer uitgesproken zijn voor regio's die verder van de evenaar van de aarde liggen, en die de seizoenen worden genoemd. De seizoenen op het noordelijk halfrond zijn tegengesteld aan die op het zuidelijk halfrond: de noordelijke zomer, wanneer het noordelijk halfrond maximaal naar de zon is gekanteld, is de zuidelijke winter, waarbij het zuidelijk halfrond van de zon is afgekanteld, en vice versa voor de zuidelijke zomer. Veel delen van de aarde die dicht bij de evenaar liggen, hebben seizoenen die verschillen van het zomer- en winterpatroon dat we zien op gematigde en arctische breedtegraden. Opgemerkt moet worden dat de duur, het begin en het einde van elk seizoen kunnen worden beïnvloed door culturele gebruiken en de tijdsperiode.

Gerelateerde termen:
• Equinox
• Evenaar
• Breedtegraad
• Zonnewende
• Aardas

Terug naar de woordenlijst

De as van de aarde staat niet loodrecht op de baan van de aarde rond de zon, maar helt onder een hoek van 23,4 graden. Als gevolg daarvan varieert de schijnbare positie van de zon aan de hemel op een bepaald moment van de dag gedurende het jaar. Wanneer de zon gemiddeld hoger aan de hemel staat, bereikt er meer zonlicht een bepaald gebied op aarde. Gedurende het jaar leidt dit tot warmere en koelere periodes, die meer uitgesproken zijn voor regio's die verder van de evenaar van de aarde liggen, en die de seizoenen worden genoemd. De seizoenen op het noordelijk halfrond zijn tegengesteld aan die op het zuidelijk halfrond: de noordelijke zomer, wanneer het noordelijk halfrond maximaal naar de zon is gekanteld, is de zuidelijke winter, waarbij het zuidelijk halfrond van de zon is afgekanteld, en vice versa voor de zuidelijke zomer. Veel delen van de aarde die dicht bij de evenaar liggen, hebben seizoenen die verschillen van het zomer- en winterpatroon dat we zien op gematigde en arctische breedtegraden. Opgemerkt moet worden dat de duur, het begin en het einde van elk seizoen kunnen worden beïnvloed door culturele gebruiken en de tijdsperiode.

Gerelateerde termen:
• Equinox
• Evenaar
• Breedtegraad
• Zonnewende
• Aardas

Terug naar de woordenlijst
De as van de aarde staat niet loodrecht op de baan van de aarde rond de zon, maar helt onder een hoek van 23,4 graden. Als gevolg daarvan varieert de schijnbare positie van de zon aan de hemel op een bepaald moment van de dag gedurende het jaar. Wanneer de zon gemiddeld hoger aan de hemel staat, bereikt er meer zonlicht een bepaald gebied op aarde. Gedurende het jaar leidt dit tot warmere en koelere periodes, die meer uitgesproken zijn voor regio's die verder van de evenaar van de aarde liggen, en die seizoenen worden genoemd. De seizoenen op het noordelijk halfrond zijn tegengesteld aan die op het zuidelijk halfrond: de noordelijke zomer, wanneer het noordelijk halfrond maximaal naar de zon is gekanteld, is de zuidelijke winter, waarbij het zuidelijk halfrond van de zon is afgekanteld, en vice versa voor de zuidelijke zomer. Veel delen van de aarde die dicht bij de evenaar liggen, hebben seizoenen die verschillen van het zomer- en winterpatroon dat we zien op gematigde en arctische breedtegraden. Opgemerkt moet worden dat de duur, het begin en het einde van elk seizoen kunnen worden beïnvloed door culturele gebruiken en de tijdsperiode.

Gerelateerde termen:
• Equinox
• Evenaar
• Breedtegraad
• Zonnewende
• Aardas