Glossarium astronomicum

Ook bekend als transit

Een transitie vindt plaats wanneer een hemellichaam tussen een ander hemellichaam met een grotere hoekgrootte en de waarnemer passeert. Vanuit het perspectief van de waarnemer beweegt het verduisterende hemellichaam voor het verduisterde lichaam langs, waardoor een deel van het oppervlak van het verduisterde object aan het zicht wordt onttrokken. Als het verduisterende hemellichaam dat tussen de waarnemer en het verduisterde object passeert een grotere hoekgrootte heeft dan het laatste, wordt het verschijnsel een occultatie genoemd in plaats van een transit. Een transit die door de ene waarnemer wordt gezien, wordt mogelijk niet gezien door een andere waarnemer die vanuit een andere hoek naar hetzelfde systeem kijkt.

In het zonnestelsel kunnen zowel Mercurius als Venus soms voor de zon langs bewegen, gezien vanaf de aarde. Manen die rond planeten in het zonnestelsel draaien, zijn vaak te zien wanneer ze voor hun moederplaneet langs bewegen, gezien vanaf de aarde.

Planeten die rond andere sterren draaien (exoplaneten) worden vaak ontdekt wanneer ze voor hun moederster langs bewegen, waardoor ze een klein deel van het licht van de ster blokkeren en deze iets minder helder lijkt wanneer deze vanaf de locatie van de waarnemer wordt bekeken. Een planeet die rond een ster draait, zal alleen vanaf de aarde gezien passeren als het vlak van zijn baan de gezichtslijn vanaf de aarde snijdt. Daarom kan met de transitmethode slechts een fractie van de planeten in de Melkweg worden gedetecteerd. Transits kunnen ook worden gebruikt om de grootte van een exoplaneet te schatten.

Gerelateerde termen:
• Eclips
• Ellips
• Exoplaneet
• Lichtkromme
• Fotometrie
• Occultatie

Transit

Een transit vindt plaats wanneer een hemellichaam tussen een ander hemellichaam met een grotere hoekgrootte en de waarnemer passeert. Vanuit het perspectief van de waarnemer beweegt het verduisterende hemellichaam voor het verduisterde lichaam langs, waardoor een deel van het oppervlak van het verduisterde object aan het zicht wordt onttrokken. Als het verduisterende hemellichaam dat tussen de waarnemer en het verduisterde object passeert een grotere hoekgrootte heeft dan het laatste, wordt het verschijnsel een occultatie genoemd in plaats van een transit. Een transit die door de ene waarnemer wordt gezien, wordt mogelijk niet gezien door een andere waarnemer die vanuit een andere hoek naar hetzelfde systeem kijkt.

In het zonnestelsel kunnen zowel Mercurius als Venus soms voor de zon langs bewegen, gezien vanaf de aarde. Manen die rond planeten in het zonnestelsel draaien, zijn vaak te zien wanneer ze voor hun moederplaneet langs bewegen, gezien vanaf de aarde.

Planeten die rond andere sterren draaien (exoplaneten) worden vaak ontdekt wanneer ze voor hun moederster langs bewegen, waardoor ze een klein deel van het licht van de ster blokkeren en deze iets minder helder lijkt wanneer deze vanaf de locatie van de waarnemer wordt bekeken. Een planeet die rond een ster draait, zal alleen vanaf de aarde gezien passeren als het vlak van zijn baan de gezichtslijn vanaf de aarde snijdt. Daarom kan met de transitmethode slechts een fractie van de planeten in de Melkweg worden gedetecteerd. Transits kunnen ook worden gebruikt om de grootte van een exoplaneet te schatten.

Gerelateerde termen:
• Eclips
• Ellips
• Exoplaneet
• Lichtkromme
• Fotometrie
• Occultatie

Wanneer twee astronomische objecten in tegengestelde richtingen aan de hemel lijken te staan, of bijna lijken te staan, ten opzichte van een waarnemer, zegt men dat ze in oppositie staan. Het is niet noodzakelijk dat beide objecten daadwerkelijk zichtbaar zijn voor de waarnemer. Bij volle maan bijvoorbeeld staan de zon, de waarnemer op aarde en de maan op één lijn, zodat het zichtbare deel van het maanoppervlak volledig door de zon wordt verlicht – tenzij de uitlijning perfect is, in welk geval er een maansverduistering plaatsvindt. Wanneer een planeet, komeet of asteroïde in oppositie staat, verwijst dit meestal naar de zon en waarnemers op aarde.

Wanneer een planeet in oppositie staat, ziet hij er bijzonder helder uit, lijkt hij in een andere richting te bewegen dan normaal (“retrograde beweging” omdat de aarde sneller beweegt op zijn binnenbaan) en staat hij bijzonder dicht bij de aarde.

Gerelateerde termen:
• Conjunctie
• Maanfase
• Transitie

Een lichtkromme is een grafiek van de helderheid, magnitude of kleur van een object in de loop van de tijd. Lichtkrommen worden gebruikt om een reeks astronomische objecten te bestuderen, bijvoorbeeld variabele sterren, dubbelstersystemen, exoplaneten, röntgendubbelsters of supernova's. Variaties in de lichtkromme helpen bij het classificeren van het object en leveren informatie op, zoals de tijdschaal of periode van variabiliteit, die kan worden gebruikt om belangrijke informatie over het object af te leiden, zoals de aard van het object, de bron van energie-input of de soorten fysische processen die erop inwerken.

Gerelateerde termen:
• Transitie
• Variabele ster

Beschrijving: Vanuit het perspectief van een waarnemer op aarde wordt gezegd dat twee astronomische objecten in conjunctie staan wanneer ze dicht bij elkaar aan de hemel lijken te staan. De conjunctie hoeft niet daadwerkelijk zichtbaar te zijn – de maan en de zon staan bijvoorbeeld ongeveer op één lijn wanneer het nieuwe maan is, maar we kunnen de maan onder die omstandigheden niet zien, tenzij er een zonsverduistering is. In dat geval, en wanneer een conjunctie zo dichtbij is dat het ene object het andere lijkt te bedekken, zouden astronomen dit een transitie of eclips noemen.

Gerelateerde termen:
• Eclips
• Maanfase
• Oppositie
• Transitie