Glossarium astronomicum

Terug naar de woordenlijst

Een spiegel is een optisch apparaat dat licht vanaf zijn oppervlak weerkaatst. Bolle spiegels verspreiden lichtstralen, en holle spiegels concentreren lichtstralen. Holle spiegels kunnen zo worden gevormd dat ze parallelle lichtstralen op één punt bundelen. De meeste moderne telescopen gebruiken grote holle spiegels als hun primaire verzamelgebied.

Het hoofdgedeelte van de meeste spiegels die in astronomische telescopen worden gebruikt, is gemaakt van glas. Andere materialen die soms voor het spiegelgedeelte worden gebruikt, zijn keramiek en metalen. Het spiegelgedeelte wordt geslepen (of anderszins gevormd) en gepolijst, en als het materiaal nog niet reflecterend is, wordt er een dunne metalen coating op het oppervlak aangebracht. Aluminium is het meest gebruikte coatingmateriaal, maar goud of zilver zijn alternatieven.

Voor telescopen met een diameter van meer dan ongeveer 6 meter is het gieten en ondersteunen van zulke enorme glazen spiegels moeilijk. Als gevolg daarvan gebruiken sommige van de grootste telescopen ter wereld nu veel kleinere spiegels die samen zijn geplaatst om het licht te focussen alsof ze één grote spiegel zijn.

Gerelateerde termen:
• Optica
• Reflectietelescoop

Terug naar de woordenlijst

Een telescoop is een apparaat dat fotonen (van zichtbaar licht of andere golflengten) van verre objecten verzamelt en informatie (bijvoorbeeld een beeld) over deze objecten aan een waarnemer verstrekt. Vroege telescopen (uit het begin van de 17e eeuw) maakten gebruik van lenzen als optische elementen (zie refractietelescoop). Lenzen zijn beperkt in hoe groot ze kunnen worden gemaakt, dus om zwakkere objecten in meer detail te kunnen zien met grotere telescopen, werden in plaats daarvan spiegels (zie reflectietelescoop) gebruikt om het licht te focussen. De grootste optische telescopen zijn reflectietelescopen. In de 20e eeuw werden telescopen uitgevonden om andere delen van het elektromagnetische spectrum te bestuderen, zodat er nu radiotelescopen, infraroodtelescopen, röntgentelescopen, enz. bestaan. Omdat hemellichamen zwak zijn, bouwen astronomen meestal telescopen met een grote opening om meer licht te verzamelen en een fijnere hoekresolutie te bereiken.

Gerelateerde termen:
• Elektromagnetische straling
• Infraroodtelescoop
• Radiotelescoop
• Reflectietelescoop
• Refractietelescoop
• Hoekresolutie
• Röntgentelescoop
• Lens
• Spiegel

Terug naar de woordenlijst
Ook bekend als refractor en lenzentelescoop

Een refractietelescoop is een telescoop die een lens gebruikt als belangrijkste lichtverzamelend element. Dit in tegenstelling tot een reflectietelescoop, die een spiegel gebruikt voor deze functie. Refractietelescopen worden nog steeds veel gebruikt als amateur-telescopen, waarbij een speciale combinatie van lenzen die ongewenste kleureffecten corrigeren (“achromatische telescopen”) een uitstekende beeldkwaliteit kan opleveren voor visuele waarnemingen en astrofotografie.

In de professionele astronomie zijn refractietelescopen vanaf het begin van de 20e eeuw grotendeels verdrongen door spiegel-telescopen. Astronomen wilden steeds grotere openingen (lens- of spiegeldiameters), en het is moeilijk om refractietelescopen te maken met een lensdiameter van meer dan ongeveer een meter, omdat een lens alleen aan de rand wordt ondersteund, waardoor het zware midden van de lens onder invloed van de zwaartekracht doorhangt, waardoor de vorm en de optische eigenschappen van de lens worden vervormd.

Gerelateerde termen:
• Galileïsche telescoop
• Spiegeltelescoop
• Breking
• Telescoop
• Lens
• Spiegel

Terug naar de woordenlijst

Ook bekend als spiegeltelescoop of reflector

In een reflectietelescoop of spiegel telescoop is het belangrijkste optische element een spiegel, de “primaire spiegel”, die invallend licht verzamelt. Spiegel telescopen worden vaak gekenmerkt door de diameter van de primaire spiegel, variërend van 10 centimeter voor kleinere amateur telescopen tot acht meter voor de grootste vaste spiegels die worden gebruikt in professionele telescopen. Nog grotere verzameloppervlakken kunnen worden verkregen door meerdere spiegelsegmenten te combineren, die dan op een vergelijkbare manier werken als een grotere vaste spiegel. Er zijn verschillende soorten spiegeltelescopen.

In een Newton-telescoop wordt het licht dat van de hoofdspiegel komt bijvoorbeeld zijdelings door een kleinere, vlakke spiegel in een oculair of een camera gereflecteerd.

In een Cassegrain-telescoop reflecteert een kleinere, bolle secundaire spiegel het licht terug door een opening in de hoofdspiegel.

Gerelateerde termen:
• Refractietelescoop
• Telescoop
• Spiegel