Glossarium astronomicum

Periode

Talrijke processen in de astronomie zijn cyclisch: ze herhalen zich regelmatig. Een voorbeeld hiervan is de baan van een planeet rond de zon, waarbij de planeet steeds weer langs hetzelfde traject rond de zon draait. De tijd tussen twee herhalingen van een dergelijke cyclus wordt de periode van de cyclus genoemd. De omlooptijd van een planeet is bijvoorbeeld de tijd die de planeet nodig heeft om één keer rond de zon te draaien. De herhaling hoeft niet perfect te zijn en omlooptijden kunnen in de loop van de tijd langzaam veranderen. Zo leverde de lichte systematische afname van de periode van de eerste binaire neutronenster het eerste indirecte bewijs voor de emissie van zwaartekrachtgolven.

Gerelateerde termen:

• Frequentie • Omlooptijd • Zwaartekrachtgolven

**Omlooptijd De omlooptijd is de tijd die een object nodig heeft om één volledige baan rond een ander object te maken. Een andere manier om dit te zeggen is dat het de tijd is die een object nodig heeft om terug te keren naar hetzelfde punt in zijn baan. Dit kan een planeet zijn die rond een centrale ster draait (bijvoorbeeld de aarde die rond de zon draait); het kan een maan zijn die rond een planeet draait; het kan een ster, een groep sterren of een nevel zijn die rond het centrum van een melkwegstelsel draait; het kunnen twee (binaire) sterren zijn die rond hun gemeenschappelijke zwaartepunt draaien.

Gerelateerde termen:

• Dubbelster
• Zwaartekracht
• Kepler's wetten
• Baan
• Zonnewind

Baan

Een baan is het pad dat een bewegend object in een systeem aflegt rond het zwaartepunt van dat systeem, veroorzaakt door de onderlinge zwaartekracht tussen de objecten in het systeem. Voor systemen zoals het zonnestelsel, waar het centrale lichaam veel zwaarder is dan de andere lichamen, ligt dit zwaartepunt binnen of dicht bij het zwaarste object (in het geval van het zonnestelsel is dat de zon). In een dubbelstersysteem ligt het zwaartepunt waar de sterren omheen draaien vaak tussen de twee sterren in.

Banen zijn doorgaans elliptisch van vorm, waarbij het zwaartepunt van het systeem op één brandpunt van de ellips ligt. De grootte en vorm van de baan worden bepaald door de halve lange as en de excentriciteit van de ellips. Meer excentrische banen hebben een hogere ellipticiteit. De meeste planeten in het zonnestelsel hebben een baan excentriciteit die zeer dicht bij nul ligt, bijvoorbeeld Venus (0,007) en de aarde (0,017). Uitzonderingen zijn Mercurius (0,206) en de dwergplaneet Pluto (0,244).

Gerelateerde termen:

• Dubbelster
• Ellips
• Zwaartekracht
• Kepler's wetten
• Omlooptijd
• Zonnestelsel