Glossarium astronomicum

Een kalender is een systeem om tijd te berekenen, in het bijzonder om seizoenen te identificeren. Kalenders worden vaak ingedeeld in dagen, weken, maanden en jaren. Het is een abstract systeem dat is gebaseerd op de periodieke beweging van hemellichamen (maan, zon, sterren). Kalenders worden al sinds de oudheid gebruikt. De maan en de zon waren twee objecten aan de hemel met gemakkelijk herkenbare periodieke bewegingen die resulteerden in herkenbare veranderingen in het verstrijken van dagen, weken, maanden en seizoenen. Kalenders kunnen gebaseerd zijn op de maandelijkse maancyclus (maankalenders), op het zonnejaar (zonnekalenders) of op maankalenders waaraan extra dagen zijn toegevoegd om ze aan te passen aan het zonnejaar (lunisolaire kalenders). Er bestaat een prachtige verscheidenheid aan kalenders over de hele wereld, die het resultaat zijn van het lokale astronomische erfgoed.

Gerelateerde termen:
• Maanfase
• Seizoenen
• Jaar

Een kalender is een systeem om tijd te berekenen, in het bijzonder om seizoenen te identificeren. Kalenders worden vaak ingedeeld in dagen, weken, maanden en jaren. Het is een abstract systeem dat is gebaseerd op de periodieke beweging van hemellichamen (maan, zon, sterren). Kalenders worden al sinds de oudheid gebruikt. De maan en de zon waren twee objecten aan de hemel met gemakkelijk herkenbare periodieke bewegingen die resulteerden in herkenbare veranderingen in het verstrijken van dagen, weken, maanden en seizoenen. Kalenders kunnen gebaseerd zijn op de maandelijkse maancyclus (maankalenders), op het zonnejaar (zonnekalenders) of op maankalenders waaraan extra dagen zijn toegevoegd om ze aan te passen aan het zonnejaar (lunisolaire kalenders). Er bestaat een prachtige verscheidenheid aan kalenders over de hele wereld, die het resultaat zijn van het lokale astronomische erfgoed.

Gerelateerde termen:
• Maanfase
• Seizoenen
• Jaar

Een jaar is de tijd die de aarde nodig heeft om één keer rond de zon te draaien, maar er zijn verschillende definities voor wat ‘één keer rond’ betekent. De tijd die de zon nodig heeft om van het ene jaar op het andere op precies dezelfde plaats aan de hemel te verschijnen, is één tropisch jaar, ook wel het zonnejaar genoemd, dat ongeveer 365,24 dagen duurt. De tijd die de aarde nodig heeft om één baan te voltooien, met de verre sterren als referentie, is één siderisch jaar.

Het verschil tussen beide, dat ongeveer 20 minuten bedraagt (waarbij het siderisch jaar iets langer is), is te wijten aan de precessie van de rotatieas van de aarde – het feit dat de rotatieas van de aarde heel langzaam van richting verandert in de ruimte. Er is ook het anomalistische jaar: op zijn elliptische baan is de aarde soms dichter bij en soms verder van de zon verwijderd. Het anomalistische jaar is de tijd tussen twee opeenvolgende dichtste naderingen (“periheliumpassages”) van de zon.

Voor andere planeten, binnen of buiten het zonnestelsel, wordt hun “jaar” op analoge wijze gedefinieerd, met betrekking tot de banen van deze planeten rond de zon of rond een andere centrale ster.

Gerelateerde termen:
• Baan
• Tijd
• Aardas
• Precessie

Een jaar is de tijd die de aarde nodig heeft om één keer rond de zon te draaien, maar er zijn verschillende definities voor wat ‘één keer rond’ betekent. De tijd die de zon nodig heeft om van het ene jaar op het andere op precies dezelfde plaats aan de hemel te verschijnen, is één tropisch jaar, ook wel het zonnejaar genoemd, dat ongeveer 365,24 dagen duurt. De tijd die de aarde nodig heeft om één baan te voltooien, met de verre sterren als referentie, is één siderisch jaar. Het verschil tussen de twee, dat ongeveer 20 minuten bedraagt (waarbij het siderisch jaar iets langer is), is te wijten aan de precessie van de rotatieas van de aarde – het feit dat de rotatieas van de aarde heel langzaam van richting verandert in de ruimte.

Er is ook het anomalistische jaar: op zijn elliptische baan is de aarde soms dichter bij en soms verder van de zon verwijderd. Het anomalistische jaar is de tijd tussen twee opeenvolgende dichtste naderingen (“periheliumpassages”) van de zon. Voor andere planeten, binnen of buiten het zonnestelsel, wordt hun “jaar” op analoge wijze gedefinieerd, met betrekking tot de banen van deze planeten rond de zon of rond een andere centrale ster.

Gerelateerde termen:
• Baan
• Tijd
• Aardas
• Precessie

Doorverwezen vanaf Tropisch jaar

Een jaar is de tijd die de aarde nodig heeft om één keer rond de zon te draaien, maar er zijn verschillende definities voor wat ‘één keer rond’ betekent. De tijd die de zon nodig heeft om van het ene jaar op het andere op precies dezelfde plaats aan de hemel te verschijnen, is één tropisch jaar, ook wel het zonnejaar genoemd, dat ongeveer 365,24 dagen duurt. De tijd die de aarde nodig heeft om één baan te voltooien, met de verre sterren als referentie, is één siderisch jaar.

Het verschil tussen de twee, dat ongeveer 20 minuten bedraagt (waarbij het siderisch jaar iets langer is), is te wijten aan de precessie van de rotatieas van de aarde – het feit dat de rotatieas van de aarde heel langzaam van richting verandert in de ruimte.

Er is ook het anomalistische jaar: op zijn elliptische baan is de aarde soms dichter bij en soms verder van de zon verwijderd. Het anomalistische jaar is de tijd tussen twee opeenvolgende dichtste naderingen (“periheliumpassages”) van de zon.

Voor andere planeten, binnen of buiten het zonnestelsel, wordt hun “jaar” op analoge wijze gedefinieerd, met betrekking tot de banen van deze planeten rond de zon of rond een andere centrale ster.

Gerelateerde termen:
• Baan
• Tijd
• Aardas
• Precessie