Glossarium astronomicum

Wanneer een komeet zich dicht bij de zon bevindt, verwarmt de straling van de zon het oppervlak van de komeet. IJs op het oppervlak verandert in gas (het "sublimeert") en neemt rotsachtig, stoffig materiaal mee. Het resulterende mengsel vormt een wolk rond de kern van de komeet, de zogenaamde coma. Over het algemeen heeft een komeet twee staarten: De uitgestoten stofdeeltjes vormen de stofstaart van de komeet, die een karakteristieke gebogen vorm heeft. Deze bestaat uit stofdeeltjes die van het oppervlak vrijkomen en de komeet volgen in zijn baan rond de zon. Stofstaarten kunnen miljoenen kilometers of meer lang zijn. Ze reflecteren zonlicht en onder de juiste omstandigheden is hun witachtige, diffuse vorm verantwoordelijk voor het grootste deel van wat er te zien is wanneer een komeet met het blote oog zichtbaar is.

Een aanzienlijk deel van het gas wordt weggeblazen en geïoniseerd door de zonnewind – de elektrisch geladen deeltjes die door de zon worden uitgezonden. Deze ionen vormen de ionenstaart van de komeet, die doorgaans een blauwachtige kleur heeft. De ionenstaart wijst altijd recht van de zon af. Als de komeet zelf van de zon af beweegt, gaat de ionenstaart de komeet voor.

Gerelateerde termen:
• Komeetcoma
• Komeet
• Komeetkern

Een komeetkern is de kern van een komeet. Dit is een vast object, vergelijkbaar met een vuile sneeuwbal, gemaakt van ijs en rotsachtige, stoffige deeltjes. Ver van de zon is de kern het enige bestanddeel van de komeet. Dichter bij de zon wordt de komeetkern verhit door zonlicht. Dit zorgt ervoor dat het ijs aan het oppervlak sublimeert. Het gesublimeerde ijs en het daarin aanwezige stof worden uitgeworpen en omringen de kern als een coma met een staart die van de zon af wijst.

Gerelateerde termen:
• Komeetcoma
• Komeet
• Komeetstaart

Een komeet is een klein object in het zonnestelsel, bestaande uit een kern die bestaat uit een mengsel van verschillende soorten ijs en rotsachtig, stoffig materiaal – een vuile sneeuwbal. Komeetkernen kunnen in grootte variëren van enkele honderden meters tot tientallen kilometers. De meeste kometen hebben sterk elliptische banen. Wanneer de komeet de zon nadert, verdampt een deel van het ijs aan het oppervlak en wordt door de zonnewind teruggeblazen, waardoor de kenmerkende coma en staart ontstaan. We zien kometen doordat zonlicht weerkaatst op de coma of staart, of (bij kometen ver van de zon) op de kern. Kometen worden geclassificeerd als "periodiek" of "kortperiodiek" als hun passage meer dan eens is waargenomen, of als hun periode korter is dan 200 jaar, en anders als "niet-periodiek".

Gerelateerde termen:
• Komeetcoma
• Komeetkern
• Komeetstaart
• Klein zonnestelsellichaam

Wanneer een komeet de zon nadert, verandert een deel van de vaste stoffen die zich in de ijskern van de komeet bevinden in gas. Dit gas, dat voornamelijk uit water bestaat, maar ook andere chemicaliën bevat zoals koolmonoxide, kooldioxide, ammoniak, methaan en methanol, evenals stofdeeltjes, omringt de kern als een wazige, bolvormige wolk, die de komeetatmosfeer of coma wordt genoemd. Naarmate de komeet de zon nadert, worden steeds meer moleculen gesplitst door de ultraviolette fotonen van de zon, waardoor de coma verhit raakt en de buitenste regionen uitzetten. Uiteindelijk raken de buitenste regionen geïoniseerd en vormen ze de ionenstaart van de komeet.

Gerelateerde termen:

• Komeet
• Komeetkern
• Komeetstaart

De kleurindex van een ster of ander hemellichaam is het verschil tussen de helderheid of magnitude, gemeten in twee verschillende kleur- of golflengtebanden, zoals geel en blauw. De meest voorkomende kleurindex is (B-V), waarbij B de magnitude is zoals gemeten door een standaard blauwfilter en V de magnitude zoals gemeten door een standaard geelfilter. Het B-filter is vergelijkbaar met de kleurgevoeligheid van ouderwetse fotografische platen, en het V-filter is vergelijkbaar met de kleurgevoeligheid van het menselijk oog. Voor sterren is (B-V) een maat voor de temperatuur, hoewel deze ook kan worden beïnvloed door het roodverkleurende effect van stof tussen de sterren.

Gerelateerde termen:
• Kleur
• Roodverkleuring

De kleur van een astronomisch object kan belangrijke informatie bevatten over zijn fysische eigenschappen. Zelfs met het blote oog zal een blauwachtige ster die je aan de hemel ziet, zoals Alkaid aan het uiteinde van de "hendel" van de Grote Beer, aanzienlijk heter zijn dan een roodachtige ster, zoals Betelgeuze in de schouder van Orion. Om kleur te kwantificeren, bepalen astronomen doorgaans de helderheid van een ster wanneer deze wordt bekeken door een van de verschillende mogelijke gespecialiseerde blauwe filters en vergelijken deze met de helderheid door een rood filter. Er worden verschillende kleurdefinities van dit soort gebruikt, waarbij de helderheid in verschillende filters wordt vergeleken. De resultaten kunnen worden gebruikt in statistische analyses. Een voorbeeld hiervan zijn kleur-magnitudediagrammen, die de kleur van een object uitzetten tegen de helderheid van het object.

Gerelateerde termen:
- Grote Beer
- Kleurindex
- Orion

Een kalender is een systeem om de tijd te berekenen, met name om seizoenen te identificeren. Kalenders worden vaak weergegeven in dagen, weken, maanden en jaren. Het is een abstract systeem gebaseerd op de periodieke beweging van hemellichamen (maan, zon, sterren). Kalenders worden al sinds de oudheid gebruikt. De maan en de zon waren twee objecten aan de hemel met gemakkelijk te herkennen periodieke bewegingen die resulteerden in herkenbare veranderingen in het verstrijken van dagen, weken, maanden en seizoenen. Kalenders kunnen gebaseerd zijn op de maandelijkse maancyclus (maankalenders), op het zonnejaar (zonnekalenders), of maankalenders zijn met extra dagen die overeenkomen met het zonnejaar (lunisolaire kalenders). Er bestaat wereldwijd een grote verscheidenheid aan kalenders, voortkomend uit lokaal astronomisch erfgoed.

Gerelateerde termen:
• Maanfase
• Seizoenen
• Jaar