Een standaardkaars is een astronomisch object waarvan de lichtkracht (energie die per tijdseenheid wordt uitgestraald) bekend is en dat kan worden gebruikt om de afstand van het object tot de aarde te schatten.
Voor de meeste hemellichamen hebben astronomen geen informatie over hun afstand tot de aarde. Onder die omstandigheden kan het moeilijk zijn om te bepalen of men naar een ver, maar zeer helder object kijkt, of naar een dichterbij gelegen en minder helder object – de schijnbare helderheid, gemeten vanaf de aarde, kan in beide gevallen hetzelfde zijn. Standaardkaarsen hebben een lichtkracht die kan worden geschat zonder dat hun afstand bekend is. De afstand van de standaardkaars kan vervolgens worden berekend door die lichtkracht te vergelijken met de schijnbare helderheid van het object aan de nachtelijke hemel.
Belangrijke voorbeelden zijn Cepheïde-variabelen (pulserende sterren waarbij er een verband bestaat tussen de pulsatieperiode en de lichtkracht) en Type Ia-supernova's (heldere stellaire explosies waarbij er een verband bestaat tussen de maximale lichtkracht en de tijdschaal waarop de helderheid direct daarna afneemt).
Gerelateerde termen:
• Absolute magnitude
• Schijnbare magnitude
• Cepheïde-variabele
• Lichtkracht
• Supernova
• Afstandsladder