Glossarium astronomicum

Pulsar

Een pulsar is een snel roterende neutronenster waarvan de intense magnetische velden twee intense stralingsbundels in tegengestelde richtingen produceren. Deze straling kan door radiotelescopen worden gedetecteerd als een korte puls wanneer deze langs onze gezichtslijn trekt. Pulsars hebben een diameter van ongeveer 10-20 kilometer en een typische massa van ongeveer anderhalf keer die van onze zon. Ze draaien ongeveer één tot enkele honderden keren per seconde en kunnen fungeren als zeer nauwkeurige hemelse klokken. Sommige pulsars zijn gedetecteerd als bronnen van gammastraling of röntgenstraling.

Er zijn meer dan 3000 gedetecteerd in ons melkwegstelsel. Daarnaast zijn er ook ongeveer 30 gedetecteerd buiten de Melkweg, in de Magelhaense Wolken. Pulsars zijn nuttig als sondes voor het interstellaire medium, als test voor de algemene relativiteitstheorie en mogelijk ook voor het detecteren van zwaartekrachtgolven van samensmeltingen van zwarte gaten.

Gerelateerde termen:

• Gammastraling
• Neutronenster
• Radioastronomie
• Interstellair medium
• Magnetisch veld
• Röntgenstraling

Neutronenster

Een neutronenster is een zeer dicht en compact sterrestant dat overblijft na het instorten van de kern van een zware ster. Sterren met een massa van ongeveer acht zonsmassa's of meer beëindigen hun stellaire evolutie met het instorten van hun kern, wat een supernova-explosie veroorzaakt. De ingestorte kern heeft een dichtheid die groter is dan die van de meeste atoomkernen en bestaat voornamelijk uit neutronen. Dit laatste komt doordat protonen en elektronen zich in de extreem hete en dichte ingestorte kern van de massieve ster combineren tot neutronen.

De ondergrens van de massa van een neutronenster is 1,4 zonsmassa's en de bovengrens is ongeveer 3 zonsmassa's – daarboven zou het object instorten tot een zwart gat.

Neutronensterren met een hoge magnetische veldsterkte staan bekend als magnetars. De overgrote meerderheid van de bekende neutronensterren wordt waargenomen als radiopulsars.

Gerelateerde termen:

• Zwart gat
• Neutron
• Kern
• Pulsar
• Zonsmassa
• Supernova
• Witte dwerg
• Supernova-restant