Glossarium astronomicum

Pluto

Pluto is een van de hemellichamen in ons zonnestelsel. Het bevindt zich in de Kuipergordel, voorbij de baan van Neptunus. Vroeger stond het bekend als de negende planeet van het zonnestelsel, maar in 2006 werd het geherclassificeerd als dwergplaneet. Hij werd in 1930 ontdekt door Clyde Tombaugh.

De gemiddelde afstand van Pluto tot de zon is 6 miljard kilometer (km) en zijn straal is 1185 km (kleiner dan de maan van de aarde). Een jaar op Pluto duurt 247,9 aardse jaren en een dag op Pluto duurt 6,4 aardse dagen.

De New Horizon-missie van NASA was het eerste ruimtevaartuig dat in 2015 langs Pluto vloog en de eerste gedetailleerde beelden van het oppervlak en de atmosfeer leverde. Het oppervlak van Pluto is zo koud dat er maar heel weinig waterstof in gasvorm kan voorkomen. De schaarse atmosfeer van Pluto bestaat voornamelijk uit stikstof en het oppervlak bestaat uit grote vlaktes van bevroren stikstof. De atmosfeer strekt zich uit tot een afstand van 1600 km. Pluto bestaat uit gesteente (70%) en ijs (30%). Het heeft vijf bekende manen: Charon, Styx, Nix, Kerberos en Hydra.

Gerelateerde termen:

• Hemellichaam
• Dwergplaneet
• Kuipergordel
• Neptunus
• Zonnestelsel

Manen

Ook bekend als natuurlijke satelliet

Manen zijn hemellichamen die rond planeten, dwergplaneten of kleinere objecten zoals asteroïden draaien. De aarde heeft één maan, die de maan wordt genoemd. De meeste andere planeten in het zonnestelsel hebben manen, hoewel Mercurius en Venus dat niet hebben. De dwergplaneet Pluto heeft verschillende manen, net als een klein aantal andere dwergplaneten en asteroïden. Manen zijn natuurlijke satellieten; kunstmatige satellieten, zoals die worden gebruikt voor communicatie of wetenschappelijke doeleinden, zijn geen manen.

Veel manen zijn ontstaan in een baan rond de planeet, dwergplaneet of ander hemellichaam waar ze omheen draaien. Men denkt dat de maan is ontstaan in een baan om de aarde uit materiaal dat is uitgestoten bij een grote botsing tussen de aarde en een planetoïde in een vroeg stadium van de vorming van het zonnestelsel. Veel andere (meestal kleinere) manen zijn asteroïden die zijn gevangen door de zwaartekracht van het object waar ze omheen draaien.

Gerelateerde termen:

• Asteroïde
• Dwergplaneet
• Maan
• Kunstmatige satelliet
• Satelliet

Dwergplaneet

Een dwergplaneet is een hemellichaam met de volgende eigenschappen: Het draait rond de zon, heeft genoeg massa om een bijna ronde vorm te krijgen, heeft zijn pad langs zijn baan niet vrijgemaakt en is geen maan. Dwergplaneten draaien meestal in regio's die bestaan uit soortgelijke lichamen, zoals in het geval van de asteroïdengordel en de Kuipergordel.

Over het algemeen zijn dwergplaneten kleiner dan Mercurius, met ijzige, rotsachtige structuren. De hoeveelheid ijs ten opzichte van de rotsen hangt af van hun positie in het zonnestelsel. Pluto is de bekendste dwergplaneet. De term dwergplaneet moet niet verward worden met de verouderde term kleine planeet.

Gerelateerde termen:

• Asteroïde
• Asteroïdengordel
• Kuipergordel
• Kleine planeet
• Pluto
• Trans-Neptuniaans Object
• Klein zonnestelsellichaam

Asteroide

Beschrijving: Een asteroïde is een klein hemellichaam dat rond de zon of een andere ster of een restant van een ster draait. Asteroïden zijn vaste lichamen met verschillende samenstellingen: een aantal is rijk aan koolstof, sommige bevatten meer rotsachtig materiaal (silicaten) en andere bestaan voornamelijk uit metalen.

De meeste asteroïden zijn puinhopen die door de zwaartekracht bijeen worden gehouden, met hobbelige, onregelmatige vormen. Sommige asteroïden hebben manen – andere kleine asteroïden draaien eromheen.

Asteroïden zijn kleiner dan dwergplaneten (die genoeg massa hebben om door de zwaartekracht bijna rond te worden getrokken). Ze zijn groter dan meteoroïden; de ondergrens voor de grootte van een asteroïde ligt doorgaans tussen de één en tien meter in doorsnee. Als opwarming door de zon of ster ervoor zorgt dat het kleine hemellichaam gas en stof uitstoot, is het een komeet en geen asteroïde (hoewel het onderscheid niet altijd duidelijk is). Van oudsher werd de naam asteroïde gegeven aan elk astronomisch hemellichaam dat rond de zon draait en te klein was om met een telescoop te kunnen worden waargenomen. Omdat ze door een telescoop als sterachtige punten leken, werden ze asteroïden genoemd, naar het Griekse woord voor sterachtig.

Gerelateerde termen:

• Asteroïdengordel
• Asteroïdenfamilie
• Komeetcoma
• Komeet
• Komeetstaart
• Aardscheerders
• Zonnestelsel
• Trojanen
• Klein zonnestelsellichaam