Glossarium astronomicum

Kern

Alle materie die we om ons heen zien, bestaat uit atomen, en elk atoom bestaat op zijn beurt uit elektronen die een kleine, centrale kern omringen. Atoomkernen bestaan uit protonen, die positief geladen zijn, en neutronen, die geen elektrische lading hebben. Hoewel de protonen elkaar afstoten vanwege hun elektrische lading, is er een nog sterkere kracht, de sterke kernkracht of gewoon de sterke kracht genoemd, die de kern bij elkaar houdt. Kernen met hetzelfde aantal protonen vormen atomen die tot hetzelfde chemische element behoren.

Kernen zijn minuscuul, slechts ongeveer 1/100.000ste van de grootte van een atoom – dus in zekere zin bestaat het grootste deel van het atoom uit lege ruimte! De kern maakt doorgaans meer dan 99,9% van de totale massa van een atoom uit. Die massa bij zo'n kleine omvang maakt kernen zeer dicht, met een typische dichtheid van honderd miljoen miljard kilogram per kubieke meter.

Kernen zijn belangrijk in verschillende gebieden van de astrofysica. In het binnenste van sterren komt energie vrij wanneer lichtere kernen (te beginnen met waterstof, waarvan de kern uit één enkel proton bestaat) samensmelten tot achtereenvolgens zwaardere kernen – dit is wat sterren doet schijnen. Kernfusie in sterren kan zware kernen vormen tot aan die van ijzer, waarbij supernova-explosies en het binnenste van bepaalde koele sterren nog zwaardere kernen kunnen vormen. Kort na de oerknal vond er een korte fase van “oerknal-nucleosynthese” plaats, waarbij waterstofkernen fuseerden tot helium en sporen van andere elementen. Neutronensterren, de overblijfselen van supernova-explosies van massieve sterren, bestaan voornamelijk uit neutronen die zijn gestapeld tot een dichtheid die vergelijkbaar is met die van kernen. Bepaalde soorten atoomkernen, ontdaan van hun elektronen, worden door sterren uitgestoten als onderdeel van stellaire winden, of reizen door de diepten van de ruimte als kosmische straling.

Gerelateerde termen:

• Atoom • Kosmische straling • Waterstof • Nucleus • Big Bang-nucleosynthese • Kosmische stralingsastronomie • Elektron

Nucleus

Alle materie die we om ons heen zien, bestaat uit atomen, en alle atomen hebben dezelfde basisstructuur: een kleine, dichte kern die bijna de volledige massa van het atoom bevat, omgeven door elektronen. De belangrijkste bestanddelen van atoomkernen zijn protonen en neutronen, die samen nucleonen worden genoemd.

Gerelateerde termen:

• Kern
• Elektron

Komeetstaart

Wanneer een komeet zich dicht bij de zon bevindt, verwarmt de straling van de zon het oppervlak van de komeet. IJs op het oppervlak verandert in gas (het "sublimeert") en neemt rotsachtig, stoffig materiaal mee. Het resulterende mengsel vormt een wolk rond de kern van de komeet, de zogenaamde coma. Over het algemeen heeft een komeet twee staarten: De uitgestoten stofdeeltjes vormen de stofstaart van de komeet, die een karakteristieke gebogen vorm heeft. Deze bestaat uit stofdeeltjes die van het oppervlak vrijkomen en de komeet volgen in zijn baan rond de zon. Stofstaarten kunnen miljoenen kilometers of meer lang zijn. Ze reflecteren zonlicht en onder de juiste omstandigheden is hun witachtige, diffuse vorm verantwoordelijk voor het grootste deel van wat er te zien is wanneer een komeet met het blote oog zichtbaar is.

Een aanzienlijk deel van het gas wordt weggeblazen en geïoniseerd door de zonnewind – de elektrisch geladen deeltjes die door de zon worden uitgezonden. Deze ionen vormen de ionenstaart van de komeet, die doorgaans een blauwachtige kleur heeft. De ionenstaart wijst altijd recht van de zon af. Als de komeet zelf van de zon af beweegt, gaat de ionenstaart de komeet voor.

Gerelateerde termen:

• Komeetcoma
• Komeet
• Komeetkern

Komeetkern

Een komeetkern is de kern van een komeet. Dit is een vast object, vergelijkbaar met een vuile sneeuwbal, gemaakt van ijs en rotsachtige, stoffige deeltjes. Ver van de zon is de kern het enige bestanddeel van de komeet. Dichter bij de zon wordt de komeetkern verhit door zonlicht. Dit zorgt ervoor dat het ijs aan het oppervlak sublimeert. Het gesublimeerde ijs en het daarin aanwezige stof worden uitgeworpen en omringen de kern als een coma met een staart die van de zon af wijst.

Gerelateerde termen:

• Komeetcoma
• Komeet
• Komeetstaart