Glossarium astronomicum

Terug naar de woordenlijst

Het oorspronkelijke Hubble-diagram is een grafiek van snelheid (y-as) versus afstand (x-as) van sterrenstelsels. De grafiek toont een lineair verband tussen snelheid en afstand, wat bewijs levert dat verre sterrenstelsels sneller wegbewegen dan dichterbij gelegen sterrenstelsels, en dat sterrenstelsels in het algemeen lijken weg te bewegen van ‘ons’. Dit wordt gebruikt als een van de bewijzen voor een uitdijend heelal. De helling (gradiënt) van de lijn wordt de Hubble-parameter (H) genoemd en de vergelijking van de lijn wordt de wet van Hubble-Lemaître genoemd. De waarde van de Hubble-parameter in het huidige tijdperk (13,8 miljard jaar na de oerknal) wordt de Hubble-constante (H₀) genoemd. Moderne iteraties van het Hubble-diagram, gebaseerd op waarnemingen van Type Ia-supernova's, zetten de afstandmodulus (indirecte meting van afstand aan de hand van helderheid) uit tegen de roodverschuiving. In feite wordt de snelheid van sterrenstelsels in het oorspronkelijke Hubble-diagram indirect gemeten aan de hand van de roodverschuiving.

Gerelateerde termen:
• Roodverschuiving
• Standaardkaars

Terug naar de woordenlijst

Het oorspronkelijke Hubble-diagram is een grafiek van snelheid (y-as) versus afstand (x-as) van sterrenstelsels. De grafiek toont een lineair verband tussen snelheid en afstand, wat bewijs levert dat verre sterrenstelsels sneller wegbewegen dan dichterbij gelegen sterrenstelsels, en dat sterrenstelsels in het algemeen lijken weg te bewegen van ‘ons’. Dit wordt gebruikt als een van de bewijzen voor een uitdijend heelal. De helling (gradiënt) van de lijn wordt de Hubble-parameter (H) genoemd en de vergelijking van de lijn wordt de wet van Hubble-Lemaître genoemd. De waarde van de Hubble-parameter in het huidige tijdperk (13,8 miljard jaar na de oerknal) wordt de Hubble-constante (H₀) genoemd. Moderne iteraties van het Hubble-diagram, gebaseerd op waarnemingen van Type Ia-supernova's, zetten de afstandmodulus (indirecte meting van afstand aan de hand van helderheid) uit tegen de roodverschuiving. In feite wordt de snelheid van sterrenstelsels in het oorspronkelijke Hubble-diagram indirect gemeten aan de hand van de roodverschuiving.

Gerelateerde termen:
• Roodverschuiving
• Standaardkaars

Terug naar de woordenlijst
De oerknaltheorie is de basisverklaring voor de evolutionaire stadia van het heelal. In haar eenvoudigste vorm geeft deze theorie ons een idee van het ontstaan van het heelal, van de hete, dichte beginfase tot de expansie ervan in de daaropvolgende 13,8 miljard jaar, tot het heelal dat we vandaag de dag kennen. We zien vandaag de dag bewijs van deze expansie in het Hubble-diagram.

Omdat onze huidige hulpmiddelen astronomen niet in staat stellen om direct terug te kijken naar het begin van het heelal, komt veel van wat we over de oerknaltheorie begrijpen voort uit wiskundige modellen en theorieën. Astronomen kunnen echter wel de chemische elementen bestuderen die zijn geproduceerd tijdens de hete paar minuten na de oerknal (bekend als oerknalnucleosynthese). Ze kunnen ook de nagloed bestuderen die overblijft van de oerknal, een fenomeen dat bekend staat als de kosmische microgolfachtergrondstraling.

Gerelateerde termen:
• Kosmische microgolfachtergrondstraling (CMB)
• Kosmologie
• Hubble-diagram
• Heelal
• Oerknal nucleosynthese