Glossarium astronomicum

Terug naar de woordenlijst

Wanneer een kosmische gaswolk instort om een ster te vormen, wordt die ontluikende ster omringd door een wervelende schijf van gas en stof. Dit is een protoplanetaire schijf, waar planeten worden gevormd: met ijs bedekte stofdeeltjes zullen aan elkaar kleven en iets grotere klonten vormen, die zullen blijven groeien. Er zijn nog open vragen over hoe de volgende fasen verlopen: wat is bijvoorbeeld de rol van turbulente gasbewegingen bij het dichter bij elkaar brengen van die klonten? Uiteindelijk worden zogenaamde planetesimalen gevormd met een omvang van meer dan een kilometer. Sommige daarvan worden door hun eigen zwaartekracht samengehouden en vormen grotere planeten, andere blijven achter als de eerste asteroïden. Sommige protoplaneten slagen erin grote hoeveelheden gas naar zich toe te trekken en worden gasreuzen. Andere protoplaneten in koude gebieden ver van de centrale ster zullen samen met gas grote hoeveelheden bevroren materiaal aantrekken en ijzige reuzen worden. Andere, met minder gas, worden terrestrische planeten.

Gerelateerde termen:
• Schijf
• Stof
• Gasreus
• IJsreus
• Planeet
• Protoster
• Terrestrische planeet

Terug naar de woordenlijst

Wanneer een kosmische gaswolk instort om een ster te vormen, wordt die ontluikende ster omringd door een wervelende schijf van gas en stof. Dit is een protoplanetaire schijf, waar planeten worden gevormd: met ijs bedekte stofdeeltjes zullen aan elkaar kleven en iets grotere klonten vormen, die zullen blijven groeien. Er zijn nog open vragen over hoe de volgende fasen verlopen: wat is bijvoorbeeld de rol van turbulente gasbewegingen bij het dichter bij elkaar brengen van die klonten? Uiteindelijk worden zogenaamde planetesimalen gevormd met een omvang van meer dan een kilometer. Sommige daarvan worden door hun eigen zwaartekracht samengehouden en vormen grotere planeten, andere blijven achter als de eerste asteroïden. Sommige protoplaneten slagen erin grote hoeveelheden gas naar zich toe te trekken en worden gasreuzen. Andere protoplaneten in koude gebieden ver van de centrale ster zullen samen met gas grote hoeveelheden bevroren materiaal aantrekken en ijzige reuzen worden. Andere, met minder gas, worden terrestrische planeten.

Gerelateerde termen:
• Schijf
• Stof
• Gasreus
• IJsreus
• Planeet
• Protoster
• Terrestrische planeet

Terug naar de woordenlijst
Ook bekend als rotsplaneet of tellurische planeet

Een terrestrische planeet bestaat voornamelijk uit materiaal zoals gesteente en ijzer. Terrestrische planeten hebben geen dikke atmosfeer van waterstof en helium zoals gasreuzen, maar een veel dunnere atmosfeer of helemaal geen atmosfeer. Terrestrische planeten hebben over het algemeen een kleinere massa dan gasreuzen en zijn kleiner van formaat.

In het zonnestelsel zijn Mercurius, Venus, de aarde en Mars terrestrische planeten. Een van de belangrijkste aandachtspunten van de exoplaneetastronomie is het zoeken naar terrestrische planeten met een vergelijkbare grootte en samenstelling als de aarde, die zich in de bewoonbare zone van hun ster bevinden.

Gerelateerde termen:
• Atmosfeer
• Aarde
• Exoplaneet
• Reuzenplaneet
• Bewoonbare zone
• Mars
• Mercurius
• Planeet
• Zonnestelsel
• Venus

Terug naar de woordenlijst

Ook bekend als morgenster of avondster

Beschrijving: Venus is de op één na dichtstbijzijnde planeet bij de zon. Vaak de tweelingbroer van de aarde genoemd, is het een rotsachtige, terrestrische planeet met een straal van iets meer dan 6000 kilometer (km), ongeveer 95% van de straal van de aarde. Het heeft een massa van 0,815 keer de massa van de aarde. De atmosfeer van Venus is 90 keer dichter dan die van de aarde. Ze bestaat voornamelijk uit kooldioxide, samen met dikke wolken van zwavelzuur die het hele oppervlak bedekken. De dikke atmosfeer zorgt voor een zeer sterk broeikaseffect, wat resulteert in een oppervlaktetemperatuur van 460 graden Celsius.

De typische afstand tot de zon is 108 miljoen kilometer, ongeveer 0,72 astronomische eenheden (afstand tussen de aarde en de zon). Het duurt 224,7 dagen om één baan te voltooien. Venus doet er lang over om één keer rond zijn as te draaien ten opzichte van de verre sterren; zo'n Venusdag komt overeen met 243 aardse dagen. Dit is langer dan de tijd die Venus nodig heeft om één baan rond de zon te voltooien. Venus heeft geen bekende manen.

Venus is vernoemd naar de Romeinse godin van de liefde. Omdat Venus zo dicht bij de zon staat, is hij vaak kort voor zonsopgang of na zonsondergang aan de nachtelijke hemel te zien. Op deze momenten is Venus zelfs met het blote oog opvallend helder en wordt hij traditioneel respectievelijk de morgenster of avondster genoemd. Met een verrekijker is te zien dat Venus fasen heeft die vergelijkbaar zijn met die van de maan.

Gerelateerde termen:
• Astronomische eenheid
• Broeikaseffect
• Zonnestelsel
• Terrestrische planeet

Terug naar de woordenlijst

Ook bekend als rotsplaneet of tellurische planeet

Een terrestrische planeet bestaat voornamelijk uit materiaal zoals gesteente en ijzer. Terrestrische planeten hebben geen dikke atmosfeer van waterstof en helium zoals gasreuzen, maar een veel dunnere atmosfeer of helemaal geen atmosfeer. Terrestrische planeten hebben over het algemeen een kleinere massa dan gasreuzen en zijn kleiner van formaat.

In het zonnestelsel zijn Mercurius, Venus, de aarde en Mars terrestrische planeten.

Een van de belangrijkste aandachtspunten van de exoplanetologie is het zoeken naar terrestrische planeten die qua grootte en samenstelling vergelijkbaar zijn met de aarde en die zich in de bewoonbare zone van hun ster bevinden.

Gerelateerde termen:
• Atmosfeer
• Aarde
• Exoplaneet
• Reuzenplaneet
• Bewoonbare zone
• Mars
• Mercurius
• Planeet
• Zonnestelsel
• Venus